Seme-alaben hezkuntza lana mugikorraren erabilera zuzena lortzeko

Telefono mugikorra eta teknologia berriak luzaroan egongo dira gure artean. Arrazoizko adin batetik aurrera, ezin da mugikorraren erabilera debekatu, aldiz, egin behar duguna da mugikorra behar bezala eta modu arduratsuan erabiltzen irakastea. Horrek esan nahi du etxean ohitura jakinak barneratu behar direla eta erabilerarako mugak ezarri behar direla.

Zeregin honetan galdera ugari azaldu daitezke: Nola erakutsi diezaioket EDOZEIN edukiri sarbidea ematen dion gailua erabiltzen? Zein eratara arautuko dut honen erabilpena? Prest al nago, nire seme/alabarekin, honen adierazten dituen arriskuen inguruan hitzegiteko? Nola kontrolatu ditzaket erabilpen desegokiak eta batez ere, arazo eragilea izan daitezkeen egoeretatik babestu? Zein alderdi izan daiteke garrantzitsua azpimarratzea erabilpen egoki bat egiteko? Erabilpen egoki eta arduratsu bat egiten ikasteko; beraiekin pantailak erabili, egiten duten erabilpenaren inguruan hitz egin eta erabilpen haua arautzea ekar dezake berekin.

Alderdi honekin lotutako hezkuntzarako, bi planteamendu desberdin baina osagarri aurkeztuko ditugu, gure seme-alabei pantailen erabilera egokia ikas dezaten hezkuntza neurriak eta neurri teknologikoak uztartzeari esker.

HEZKUNTZA NEURRIAK

Lehenik eta behin, gure seme-alabentzat teknologia berrien erabileraren helburua zein den argi izan behar dugu. Telefono mugikorrek behar pertsonal garrantzitsuak asebete ditzakete, hala nola erlazionatzeko beharra, gozamena, aisialdia, guregan konfiantza sendotzea, hezkuntza, etab.

Zertarako erabiliko ditu zure seme-alabek teknologia berriak?

• …………………………….
• …………………………….
• …………………………….

Bestalde, garrantzitsua da ere gailu hauei emango dieten erabilera mota ezagutzea: hau da, nola erabiliko dituzte nire seme-alabak gailu hauek? Zentzu horretan, pantailei emango dieten erabilera arautzearen garrantzia azpimarratu behar da. Horretarako, seme/alaben aldetiko pantailen erabileraren plangintza bat burutzea komeni da, jarraian definituko ditugun hainbat irizpideri jarraituta.

ARAUTU PANTAILEN ERABILERA

Ezarri erabilerarako arauak.

Arauak seme-alabekin batera adostu behar dira eta hauen garapen pertsonalera egokituak egotea gomendagarria da.

Ezarri Internetera konektatzeko ordutegiak.

Beraien adina, heldutasun maila eta egoera pertsonalaren arabera, baita aisialdi eta beste ekintzekin ezarritako orekaren arabera.

• Mugikorraren erabilera astean zehar ……………………..
• Mugikorraren erabilera astean bukaeran zehar …………………

Ezarri “uharte digitalak”.

Hau da, teknologia berrietatik libre dauden espazioak edo WIFI gabeko espazioak. Pantailarik gabeko uharte digitaltzat jo daitezke honako momentuak:

• Eskolan ematen dugun denbora (zentroaren arauen arabera).
• Beste pertsona batzuekin gaudenean. Lehentasuna beti dira pertsonak.
• Kontzentrazioa eta memorizatzea eskatzen duten ikasketa momentuak.
• Mahaian bazkaltzeko edo afaltzeko ordua.
• Ibilgailu bat gidatzean (bizikleta, motorra, etab.).
• Lo egitean.
• Ikuskizunetan edo berariaz debekatuta dagoen tokietan.

Gida itzazu seme-alabak aisialdia kudeatzeko orduan, jardueren arteko oreka aurki dezaten.

Gomendagarritzat jotzen da aisialdiko jardueren arteko oreka aurkitzea, gure seme-alabekin aisialdi guztia pantailen inguruan gara ez dadin.
Eskolan jardunaldi luze bat eman ondoren, garrantzitsua da lehentasuna ematea jolasari eta gozamenari, gizarte harremanei, ariketa fisikoari, atsedenaldiari, etab.

Jarraian ageri den koadroan seme-alabekin aisialdiko jarduera bakoitzari eskaintzen dioten denbora ageri da. Honen helburua da jardueren arteko orekarik baden egiaztatzea eta hori lortzeko beharrezko doikuntzak antzematea.

Jarri mugak erabilera desegokiei edo arriskutsuei.

• Debekatu edo mugatu bistaratzen dituzten edukiak (indarkeria, pornografia, drogen kontsumoaren apologia, arrazakeria, sexismoa, etab.).
• Debekatu jokabide jakinak, esaterako: Internet bidezko ordainketak burutzea, apustuak egitea, erosketak, datu pertsonalak ematea edo sarbide-kodeak edo pasahitzak partekatzea.
• Debekatu edo mugatu gastu ekonomikoa (telefono mugikorraren, jokoen eta abarren kasuan).
• Debekatu erabat ezezagunei argazkiak bidaltzea edo ezezagunekin web-kamera erabiltzea.

HAUSNARTU ETA HITZ EGIN ZURE SEME-ALABEKIN

• Hitz egin aita eta ama gisa ongi eta gaizki iruditzen zaizunari buruz, gizarte sareen eta Interneten erabilerari dagokionez, zure iritzia abiapuntu hartuta.
• Hitz egin, zure aburuz, guraso zaren heinean, baimenduta dagoenari eta ez dagoenari buruz:
  • Zein tokitara sar daitezke eta zeinetara ez?
  • Zein aplikazio erabil ditzakete eta zeintzuk ez?
• Hausnartu erabilera desegoki baten arrisku posibleen eta ondorioen inguruan. Adingabeekin jorratu behar dira sarean barna nabigatzean aurki daitezkeen arazoak eta ondorioak. Adingabeekin aurkituko dituzten arazorik ohikoenak aztertu eta eztabaidatu behar dira:
  • Gizarte sareen sarrerarekin batera, cyberbullying, sexting edo grooming kasuak areagotu dira. Horregatik, arrisku hauen aurrean prest egon behar dugu.
  • Era berean, badira bestelako arriskuak ere, hala nola adingabeentzat egokiak ez diren edukietara sartzea. Denborarekin, pornografia, gehiegizko indarkeria edo drogen kontsumoa agertzen duten edukietara iritsiko dira zalantzarik gabe, beraz, gai hauek jorratzen hastea komeni da, alderdi hauei zentzua eta interpretazioa emateko, eta baita egoera horien aurrean haiengandik espero duguna argitzeko ere. Aukera honi onura atera behar diogu hainbat gairen inguruan solas egin eta hezteko, esaterako, sexualitatea, drogak edo indarkeria.

BIHUR ZAITEZ TEKNOLOGIA BERRIEN ERABILERA ZUZENAREN EREDU

• Bihur zaitez teknologia berrien erabilera zuzenaren eredu. Zure seme-alabei eskatzen diezunaren eta zure mugikorra edo Internet erabiltzeko moduaren artean koherentzia egotea garrantzitsua da.
• Partekatu denbora eta informazioa zure seme-alabekin. Posible bada, lagun iezaiezu konektatzeko orduan eta irakatsi erabilera jarraibide egokiak. Hitz egin haiekin ahal bezainbat.
• Jarri interesa erabiltzen dituzten sareko tokietan, zer egiten duten eta norekin erlazionatzen diren jakiteko, baina seme-alaben pribatutasuna inbaditu gabe.
• Sustatu segurtasun ohiturak seme-alaben artean. Informazio pertsonalik ez eta pasahitzik ez ematea, kreditu txartelik ez erabiltzea eta ezezagunekin ez geratzea.
• Sustatu sem-alaben intimitatearen babesa teknologia berrien erabilera. Argitaratzen dutenaren gaineko erantzukizuna hartzea, informazio eta datu pertsonalik inoiz ere ez ematea, web-kameraren erabilera saihestea, argazkiak ezezagunekin ez partekatzea, etab.
• Sustatu Interneten ageri denaren aurreko pentsamendu kritikoa.
• Irakatsi ziberbizikidetza eta netiketa arauak.

Ezagutu eta zabaldu sareko jokabide egokien eta errespetuaren arauak: erabilera egokiak eta besteekiko begirunea azpimarratu behar dira, bai eta argitaratu aurretik hausnartzearen komenigarritasuna eta gehitzen ditugun kontaktuekin zorrotzak izatearen garrantzia ere.

• Nori eskatu laguntza behar izatekotan? Argi utzi seme/alabei zer edo zer arraroa edo desatsegina jasotzen edo aurkitzen badute, guraso edo hezitzaileekin hitz egin behar dutela. Komunikazio-kanal bat irekita uztea komeni da, behar izatekotan laguntza eska dezaten. Horretarako, arazoekin guregana jotzen dutenean gehiegizko erreakzioak alde batera utzi behar ditugu. Lasai eta baretasunez erantzun beharko dugu kasu hauetan. Argi utzi aita-ama gisa haien eskura zaudela edozein arazoren aurrean laguntza eskaintzeko.

Edonola ere, badira doako telefono konfidentzialak ere nerabeei eta familiei larrialdi kasuetan aholkua emateko. Esaterako, IS4K laguntza telefonoa: 017Abrir en una nueva ventana

NEURRI TEKNIKOAK

Azaldutako hezkuntza neurriez gain, badira neurri teknologikoak gure seme-alabei egoera zailak saihesteko baliagarriak izan daitezkeenak.

Alderdi hau ez dugu hezkuntza neurriena bezain sakonki jorratuko, adituek hobe aztertu duten alorra baita. Kasu honetan, badira webgune onak orientazio aparta eskaintzen dutenak eta behar teknikoak nola kudeatu behar bezala azaltzen dutenak. Jarraian, kontuan hartu beharreko alderdi tekniko esanguratsuenak adieraziko ditugu eta gaiari buruzko material espezifikoa duen esteka bat ere jarriko dugu.

• Etxean WIFI-a konektatu edo deskonektatzea.
• Antibirus on bat instalatzea birusik eza bermatzeko eta bestelako arazoak saihesteko. Erabiltzaileek mehatxu informatikoak modu eraginkorrean antzeman eta suntsitzen dituen software babesle bat behar dute. Antibirusak dira birus informatikoak antzeman edo suntsitzeko helburu duten programak.
• Gurasoen iragazkiak abian jartzea. Gailu hauek adingabeak Interneten duen jarduera babestea edo kudeatzea ahalbidetzen dute. Helburu nagusietako bat adingabeak eduki desegokietara irits daitezen ekiditea da. Babes sistemak erabiltzeko aukera eskaintzen dute saihestu nahi diren edo egokiak ez diren webguneak kanpo uzteko.
  Guraso kontrolerako baliabideakAbrir en una nueva ventana
• Irakatsi zure seme-alabei oinarrizko segurtasun jarraibideak ulertzen eta errespetatzen.
• Sortu erabiltzaile-kontu mugatu bat adingabeak sistema eragilea erabil dezan.
• Eskatu laguntza zerbitzu tekniko espezializatu bati.