Banaketa
Platanus × hispanica edo platano arrunta Ipar Amerikako Platanus occidentalis-aren eta Platanus orientalis edo itzal platano euroasiarraren arteko hibridoa da.
Deskribapena
Tamaina oso handiko zuhaitza da, 55 metroko altuera izan dezake eta helduaroan izugarri ederra da, inausi ez badute. Enborra zilindrikoa eta zuzena da. Adaburu handia eta zabala du. Azala ezkata irregularretan askatzen da, enborraren gainean patroi interesgarriak sortuz.
Bere hosto lobulatuak astigar zorrotzarenak bezalakoak dira, berde ilunak gainaldean eta argiagoak azpialdean. Udaberriko loreak hostoen artean ezkutatzen dira, ondoren, udazkenean heltzen diren fruitu esferikoak sortzeko; fruituak neguan desintegratzen dira, haizeak haziak ama landaretik urrun eraman ditzan.
Erabilerak
Platano arrunta landare landatarra da, hotzarekiko, beroarekiko eta kutsadurarekiko erresistentea, inausketa ondo jasaten du, baita inausketa gogorrak eta errepikatzen direnak ere; nahiko azkar hazten da eta tamaina handia izatera iristen da. Ez da oso exijentea lurrari eta klimari dagokienez, eta ondo jasaten ditu lorezaintza tratamenduak (inausketa, landaketak); itzal trinkoa ematen duenez, hiri eta herri askotan, baita bide eta errepideetan ere, itzal-zuhaitz gisa aukeratu dute. Bere sustraiak oso indartsuak dira, zoladura altxatu eta zimenduak kalte ditzakete. Polenak arazoak sortzen dizkie alergiko askori.
Zur gogorra eta ezpaltzeko zaila da; zurgintzan eta haragia mozteko enbor gisara erabiltzen da. Harakinen gustukoena da, iraunkorra delako eta gutxi higatzen delako.
Ekologia
Platano arruntak ondo drainatutako lur sakonak gustuko ditu, ez karetsuak; dena den, edozein lurzorutan hazteko gai da. Bere tamaina handia dela eta, sustrai sistema on bat garatu behar du zuhaitza tokian finkatzeko. Eguzkitan egotea gustatzen zaio, baina itzalean ere hazteko gai da.
Jatorria
Europarra/Mediterraneoa
